Een uitleg voor de echte wijnliefhebbers
Wat zijn de 5 grand cru wijnen? Deze vraag stellen wijnliefhebbers zich regelmatig wanneer ze kennismaken met de fascinerende wereld van topwijnen. Grand cru wijnen vertegenwoordigen de absolute top in wijnproductie en komen uit verschillende befaamde wijngebieden in frankrijk. In deze blogpost duiken we diep in de materie en leggen we uit welke vijf grand cru wijnen je echt moet kennen.
De oorsprong en betekenis van grand cru
Het begrip grand cru komt oorspronkelijk uit frankrijk en betekent letterlijk 'grote groei'. Deze benaming verwijst naar wijngaarden met uitzonderlijke grond en klimatologische omstandigheden die wijnen van superieure kwaliteit opleveren. Het label grand cru is geen willekeurige titel, maar een officiële classificatie die aan strikte eisen moet voldoen.
In frankrijk kennen verschillende wijnregio's hun eigen classificatiesysteem. Bourgogne, bordeaux, champagne en de elzas hanteren allemaal de grand cru benaming, maar met verschillende criteria. Dit maakt het soms verwarrend voor wijnliefhebbers die aan hun kennismaking met deze topwijnen beginnen.
Hoe krijgt een wijngaard de grand cru status
De weg naar grand cru status is lang en veeleisend. In bourgogne bijvoorbeeld wordt de classificatie uitsluitend toegekend aan specifieke percelen grond, ongeacht wie de eigenaar is. De bodem, het microklimaat en de ligging bepalen of een wijngaard deze felbegeerde status mag dragen.
Het systeem verschilt sterk per regio. In bordeaux draait het om de château's zelf, niet om individuele percelen. De classificatie van 1855 vormt nog steeds de basis voor veel grand cru wijnen uit deze streek. Dit laat zien hoe historisch geworteld deze tradities zijn.
De vijf grand cru categorieën die je moet kennen
Wat zijn de 5 grand cru wijnen precies? In plaats van vijf individuele wijnen, is het zinvoller om te spreken over vijf belangrijke categorieën binnen het grand cru systeem. Elk van deze categorieën heeft zijn eigen karakter, productiewijze en smaakprofiel.
Grand cru uit bourgogne
Bourgogne kent 33 grand cru wijngaarden verspreid over de côte de nuits en côte de beaune. Deze wijnen worden gemaakt van pinot noir voor rode wijnen en chardonnay voor witte wijnen. De grand cru wijngaarden hier zijn relatief klein, sommige slechts enkele hectares groot.
De beroemdste namen zijn romanée-conti, la tâche en montrachet. Deze wijnen behoren tot de duurste ter wereld. Een fles romanée-conti kan gemakkelijk tienduizenden euros kosten. De kleine productie en uitzonderlijke kwaliteit maken deze wijnen zo bijzonder.
De bodemgesteldheid in bourgogne is uniek. Kalksteenrijke bodems met een specifieke minerale samenstelling geven de wijnen hun karakteristieke elegantie en complexiteit. Wijnmakers hier werken volgens eeuwenoude methoden die van generatie op generatie zijn doorgegeven.
Grand cru classé uit bordeaux
Het bordeaux classificatiesysteem uit 1855 vormt de basis voor de grand cru classé wijnen uit deze regio. De linker- en rechteroever van de gironde hebben beide hun eigen topwijnen. Op de linkeroever vind je de medoc met château's als lafite rothschild en margaux.
Deze wijnen zijn assemblages van verschillende druivenrassen. Cabernet sauvignon vormt vaak de basis, aangevuld met merlot, cabernet franc en petit verdot. Dit maakt bordeaux wijnen anders dan hun bourgondische tegenhangers die uit één druivenras bestaan.
De château's in bordeaux zijn imposante landgoederen met soms honderden hectares wijngaarden. De schaal van productie is hier veel groter dan in bourgogne. Toch blijft de kwaliteit van grand cru classé wijnen exceptioneel hoog door strenge selectie en vakmanschap.
Saint-émilion heeft zijn eigen classificatiesysteem met premier grand cru classé als hoogste categorie. Château ausone en château cheval blanc zijn de beroemdste vertegenwoordigers. Deze wijnen hebben een rijkere, fluweelzachtere stijl door het hogere percentage merlot.
Grand cru champagne
In de champagnestreek verwijst grand cru naar de beste 17 dorpen in de regio. Druiven uit deze dorpen krijgen 100% op de officiële échelle des crus, een puntensysteem dat de kwaliteit van de wijngaarden beoordeelt. Dit is een fundamenteel ander systeem dan in bourgogne of bordeaux.
Champagnehuizen die grand cru op hun etiket vermelden gebruiken uitsluitend druiven uit deze toplocaties. De drie toegestane druivenrassen zijn chardonnay, pinot noir en pinot meunier. Bekende grand cru dorpen zijn ay, cramant en ambonnay.
De kalkrijke bodems en het koele klimaat van de champagnestreek creëren ideale omstandigheden voor deze mousserende wijnen. Het traditionele productieproces met tweede gisting op fles en lange rijping geeft champagne zijn karakteristieke bubbels en complexe smaken.
Grand cru champagnes onderscheiden zich door hun finesse en minerale karakter. Ze hebben meer diepgang en een langer aanhoudende smaak dan premier cru of dorpschampagnes. De prijzen liggen dan ook aanmerkelijk hoger voor deze exclusieve bubbels.
Grand cru uit de elzas
De elzas is de enige franse wijnstreek waar grand cru verwijst naar specifieke wijngaarden én druivenrassen. Er zijn 51 grand cru wijngaarden erkend, elk met hun eigen terroir en karakter. Alleen vier druivenrassen mogen de grand cru status dragen: riesling, gewürztraminer, pinot gris en muscat.
Deze witte wijnen hebben een heel andere stijl dan hun rode tegenhangers uit andere regio's. Ze variëren van droog en mineralig tot zoet en aromatisch. De diversiteit binnen elzasser grand cru wijnen is enorm groot.
De ligging tegen de vogezen bergen creëert beschermde microklimaten. Dit resulteert in langzame rijping en intensieve smaakconcentratie. Elzasser grand cru wijnen behoren tot de meest expressieve witte wijnen ter wereld.
Namen als schlossberg, rangen en brand staan garant voor topkwaliteit. Deze wijngaarden produceren wijnen die decennialang kunnen rijpen. Een oude riesling grand cru uit de elzas toont ontwikkeling en complexiteit die weinig andere witte wijnen evenaren.
Grand cru uit chablis
Chablis vormt technisch gezien onderdeel van bourgogne, maar verdient aparte aandacht door zijn unieke karakter. Er zijn slechts zeven grand cru wijngaarden, allemaal gelegen op dezelfde zuidwest georiënteerde helling boven het stadje chablis.
Deze wijnen worden uitsluitend van chardonnay gemaakt, maar smaken totaal anders dan andere bourgondische witte wijnen. De kimmeridgische bodem, rijk aan fossielen en mineralen, geeft chablis zijn befaamde strakke, mineralige karakter.
Grand cru chablis vertegenwoordigt de meest geconcentreerde expressie van dit terroir. De wijnen combineren kracht met finesse en hebben een indrukwekkend rijpingspotentieel. Na tien tot vijftien jaar ontwikkelen ze complexe tonen van honing, noten en paddenstoelen.
De zeven climats zijn les clos, vaudésir, valmur, blanchot, preuses, bougros en grenouilles. Elke climat heeft subtiele verschillen in bodem en microklimaat die zich vertalen in nuances in de wijn.
Wat maakt grand cru wijnen zo bijzonder
Het antwoord op wat zijn de 5 grand cru wijnen gaat verder dan alleen namen en classificaties. Deze wijnen vertegenwoordigen het hoogtepunt van eeuwenlange wijnbouwtraditie. Ze komen voort uit perfecte combinaties van grond, klimaat en menselijke expertise.
Terroir en microklimaat
Het concept terroir staat centraal bij grand cru wijnen. Dit omvat alle natuurlijke factoren die de wijn beïnvloeden: bodemtype, ligging, hoogte, oriëntatie en microklimaat. Grand cru wijngaarden hebben een terroir dat optimale rijping en smaakconcentratie mogelijk maakt.
De beste percelen liggen vaak op hellingen met ideale oriëntatie. Dit zorgt voor maximale zonblootstelling en natuurlijke drainage. De bodem bevat specifieke mineralen die hun stempel drukken op de smaak van de wijn.
Microklimaten binnen wijngaarden kunnen enorm verschillen. Een paar meter verschil in hoogte of een iets andere bodemsamenstelling resulteert in wijnen met merkbaar andere karakteristieken. Dit verklaart waarom binnen één dorp verschillende grand cru wijngaarden kunnen bestaan.